De zelfstandig ondernemer en pensioen
Zelfstandig ondernemers hebben in tegenstelling tot werknemers geen dienstbetrekking. Voor hen bestaat dan ook niet de mogelijkheid om een pensioenregeling te treffen. Om een ondernemer toch in staat te stellen iets aan de oudedag te doen bestaat de mogelijkheid deel te nemen aan de oudedagsreserve. Feitelijk is de oudedagsreserve niet meer dan een aftrekpost ter hoogte van 12% van de jaarlijkse winst met een maximum van e 10.799 (bedrag 2004). De ondernemer verruimt daarmee weliswaar zijn liquiditeit, maar bouwt nog niet daadwerkelijk een oudedagsvoorziening op. Sterker nog, het enige dat wordt opgebouwd is een schuld aan de belastingdienst die op enig moment moet worden ingelost. Wil een ondernemer van zijn oudedagsreserve een echte toekomstvoorziening maken dan zal er gespaard moeten worden om de belastingclaim te voldoen èn om een voorziening op te bouwen. Een doeltreffende manier om van de oudedagsreserve een oudedagsvoorziening te maken is dan ook de oudedagsreserve geheel of desgewenst gedeeltelijk om te zetten in een lijfrente. Op die manier wordt enerzijds een oudedagsvoorziening getroffen en anderzijds de belastingclaim uitgesteld totdat de lijfrentetermijnen worden uitgekeerd.

De zelfstandig ondernemer en bedrijfsbeëindiging
De winst die wordt behaald bij het beëindigen van een onderneming is belast tegen het progressieve tarief in de inkomstenbelasting. Dat betekent dat een groot deel van de verkoopopbrengst van een bedrijf tot wel 52% richting fiscus verdwijnt. Een dergelijke forse heffing ineens kan vermeden worden door gebruik te maken van de stakingslijfrente. Op die wijze kan met recht gesteld worden dat "mijn bedrijf mijn pensioen is". Naast het feit dat een stakingslijfrente een echte oudedagsvoorziening is, heeft een dergelijke lijfrente het voordeel dat er belasting wordt geheven over de lijfrentetermijnen in plaats van over de overdrachtswinst ineens. Dat levert een progressievoordeel op. In 2004 kan op die manier maximaal een bedrag van e 396.054 worden omgezet in een stakingslijfrente.

De directeur grootaandeelhouder
Een directeur grootaandeelhouder (DGA) is in feite een gewone werknemer en heeft daardoor de mogelijkheid om, anders dan de zelfstandige ondernemer, pensioen op te bouwen. Dat pensioen kan worden uitgevoerd door zijn BV, ook wel 'eigen beheer' genoemd, of door een professionele verzekeraar.

Eigen beheer
De redenen om het pensioen in eigen beheer te houden kunnen liggen op het vlak van verruiming van de liquiditeit en kostenbesparing. Een DGA zal het geld graag in zijn bedrijf willen houden. Voorwaarde is dat hij tenminste 10% van de aandelen in de BV heeft. De uitvoering van het pensioen geschiedt geheel door de BV. Het bedrijf moet daartoe wel financieel in staat zijn.

Verzekeren
Het pensioen van een DGA kan uiteraard worden verzekerd. Dat kan de nodige voordelen hebben. Behalve dat een verzekerd pensioen zekerheid biedt, omdat het pensioen uit de risicosfeer van de onderneming wordt gehaald, kan er via een verzekerde regeling meer pensioen worden opgebouwd. Doordat met een lagere AOW-franchise mag worden gerekend ligt de pensioengrondslag zo'n e 5.178 hoger. Verder kan bijvoorbeeld ook over loon in natura worden opgebouwd. Een verzekerd pensioen kost weliswaar verzekeringspremie, maar daar staat tegenover dat voor een pensioen in eigen beheer de nodige adviseurs- en accountantskosten moeten worden gemaakt.

De gulden middenweg
Een DGA die eigen beheer wil voeren, maar tevens zekerheid wenst, kan dat verwezenlijken met behulp van een zogenaamde dekkingspolis.

Dit is een polis die door de BV wordt gesloten met de bedoeling het geld voor het pensioen in eigen beheer, bijeen te brengen. Het aardige is dat het mogelijk is de uitkering naar eigen goeddunken te besteden. Boven-dien staat het de DGA vrij om in de verzekering een gegarandeerd kapitaal op te bouwen of te beleggen.

Tot slot
Een ondernemer investeert in zijn bedrijf, maar moet zeker ook in zijn financiële toekomst investeren. Daarmee moet hij niet wachten tot het einde van de onderneming, maar al tijdens het actieve ondernemerschap een begin maken.

T.J. van der Ree MFP
Property and Private Finance BV
Bergen op Zoom