de Bedrijfs onroerend goed
Goede vooruitzichten kantorenmarkt
maar aanhoudende zorg over leegstand
Ruim drieduizend bedrijven en overheden overwegen binnen
drie jaar te verhuizen of hun huidige kantoor te verbouwen.
Dat is aanmerkelijk meer dan twee jaar terug. Alles bij elkaar
gaat het om zo'n negen miljoen vierkante meter kantoorruimte dat
hiermee is gemoeid. Deze nieuwe 'euforie' heeft alles te maken met de
inmiddels uitstekend draaiende economie. Deels is de dynamiek vorig
jaar al verzilverd. In 2006 zijn voor maar liefst 1,2 miljoen vierkante
meter nieuwe kantoorruimte bouwvergunningen verleend, dertig procent meer
vergeleken met het jaar ervoor.
Dit blijkt uit twee recente rapporten die NVB in samenwerking met de Faculteit
Geowetenschappen van de Universiteit van Utrecht en het onderzoeksbureau
STOGO gelijktijdig over de kantorenmarkt heeft
uitgebracht: Thermometer Kantoren en Kantoorgebruikers in Profiel.
De Thermometer kantoren geeft inzicht in de vraag- en aanbodverhoudingen
op de kantorenmarkt, inclusief voorspellingen voor de toekomst.
Kantorenmarkt in Profiel doet verslag van een enquête onder gebruikers van kantoorruimte.
Positief
Beide studies tonen aan dat het Nederlandse bedrijfsleven
momenteel uitermate positief is over de toekomst en daarom
vaker op zoek is naar een ander én vooral groter kantoor.
Veel bedrijven verwachten de komende jaren substantieel te
groeien en willen door een verhuizing of verbouwing in één
keer uit de 'nauwe jas' raken. Er is vooral behoefte aan
betaalbare kwaliteit: multifunctionele locaties, goede bereikbaarheid
met openbaar vervoer en auto én vooral de beschikking over genoeg parkeerplaatsen.
Ook de uitstraling van omgeving en gebouw moeten in orde zijn.
Nieuwbouw
Opvallend is dat vooral nieuwbouw momenteel erg populair is, het geen zich
vertaalt in een stijgend aantal aanvragen voor een bouwvergunning.
Maar daar waar nieuwe kantoren verrijzen, ontstaat elders een leegstandsprobleem.
Medio 2006 stond bijna veertien procent van de voorraad leeg en hoewel
NVB verwacht dat dit percentage de komende tijd zal afnemen, zal niettemin
de leegstand in het gedateerde deel van de voorraad té groot blijven.
De kantorenmarkt heeft hierdoor twee gezichten. Aan de ene kant is er
de groeiende vraag naar betaalbare kwaliteit en nieuwbouw. Aan de andere kant
is er het hardnekkige probleem van de leegstand in de oude voorraad.
Faciliteren
Massaal op de rem trappen bij nieuwbouw, zoals door sommige rapporteurs daarom wordt bepleit,
is volgens NVB echter niet het juiste recept.
Nieuwbouw is en blijft hard nodig om de voorraad kwalitatief
op peil te houden én om het bedrijfsleven optimaal te faciliteren.
Wel zal er gelijktijdig naar oplossingen moeten worden gezocht voor
de onverhuurbare en gedateerde meters in de voorraad.
Zowel marktpartijen als gemeenten zullen vaker tot het besef
(moeten) komen dat een integrale kantorenvisie niet langer gemist kan worden.
In zo'n visie hoort op z'n minst dat elk onderdeel even serieuze aandacht krijgt.
Dus naast nieuwbouw zeker óók sloop, renovatie en herbestemming tot bijvoorbeeld woningen.
Het betekent tevens dat gebiedsontwikkeling nóg belangrijker gaat worden.
De tijd van klakkeloos nieuwe kantoren neerzetten is definitief voorbij
Kantorencyclus
NVB noemt het verder opvallend dat de kantorenmarkt over de laatste decennia
altijd hoge pieken en diepe dalen heeft gekend. Waarbij de stijgingen in de
afzet zich steevast voordeden in de tweede helft van elk decennium en de
dalen altijd werden ingezet in de eerste helft van elk decennium.
Een volledige kantorencyclus duurt dus ongeveer tien jaar.
Als zich dit patroon herhaalt, zal omstreeks 2010 de nieuwe piek bereikt worden.
Projectontwikkelaars en gemeenten kunnen hier alvast op anticiperen.
|
