Bij veel directeur-grootaandeelhouders (DGA's) behoort het bedrijfspand tot het privé-bezit. Het pand wordt dan verhuurd aan de BV. Dat kan fiscaal gezien een blok aan het been zijn. De netto huurinkomsten zijn immers progressief belast in box 1. En een belastingtarief van 52% doet iedere ondernemer pijn. Het is daarom interessant voor de DGA om het bedrijfspand in de fiscaal vriendelijke box 3 te krijgen. Dat is helemaal mooi als dat kan in combinatie met het overhevelen van vermogen naar de kinderen.

Van de waardestijging van het bedrijfspand gaat, sinds 1 januari 2001, maximaal 52% (box 1) naar de fiscus volgens de terbeschikkingstellingsregeling (TBS). Deze waardestijging van het pand wordt belast op het moment dat deze TBS niet langer meer van toepassing is. De regeling geldt bijvoorbeeld niet meer als het pand verkocht wordt of als de DGA zijn aandelen in de BV overdraagt aan een derde partij. Dan denken we al gauw aan de kinderen.

Box 1 of box 3
Als de DGA zijn bedrijfspand niet meer aan zijn eigen BV verhuurt maar aan een derde partij, vallen de huuropbrengsten in box 3 met een heffing van 1,2 % over de waarde van het pand. Het verschil in belastingheffing is groot: bij een pand met een waarde van 1 miljoen euro en een jaarlijkse huur van 75.000 euro (na aftrek van kosten), is de DGA in box 1 maximaal 52% verschuldigd aan inkomstenbelasting, ofwel 39.000 euro. De heffing in box 3 echter bedraagt slechts 1,2 % van 1 miljoen: 12.000 euro. Box 3 biedt dus een voordeel van 27.000 euro per jaar. Dit voordeel wordt nog groter als het pand in waarde stijgt.

Verkoop van het bedrijfspand aan de kinderen
De meest voor de hand liggende optie is de verkoop van het bedrijfspand door de DGA aan de kinderen. De kinderen moeten dan wel meerderjarig zijn en een gedeelte van de koopsom uit eigen middelen betalen. Het pand valt bij de kinderen in box 3 waarbij we ervan uitgaan dat het onder zakelijke condities wordt verhuurd aan de BV. Door de overdracht van het pand, bespaart de DGA jaarlijks een fors bedrag aan belasting en heeft hij of zij een deel van het vermogen aan de kinderen overgedragen. Als het pand in waarde stijgt, komt die meerwaarde aan de kinderen toe en besparen zij daarover later successierecht.

Verkoop van de onderneming aan de kinderen Een andere optie is de verkoop van de aandelen in de BV aan de kinderen. Het pand blijft bij de ouder. Doordat hij of zij het niet meer verhuurt aan de BV waarin de ouder zelf aandelen had, gaat het pand van box 1 naar box 3.
De aandelen in de BV vertegenwoordigen zowel de zeggenschap als het economische belang. Het is echter goed denkbaar dat de ouder de zeggenschap over de BV wenst te behouden. Certificering van de aandelen is hiervoor een geschikt instrument. De zeggenschap en het economische belang van de aandelen worden hiermee van elkaar gescheiden. De beheer-, beschikkings-, en vertegenwoordigingsbevoegdheden over de gecertificeerde aandelen berusten bij een te vormen stichting en de ouder kan plaatsnemen in het stichtingsbestuur. Op deze manier blijft hij of zij formeel en informeel sterk betrokken bij het beleid van de onderneming.

Het economische belang komt toe aan de certificaathouders, de kinderen. Zij hebben het recht op dividend en waardeontwikkeling van de aandelen. Bij een gunstige ontwikkeling van de onderneming vindt de waardetoename van de aandelen bij de kinderen plaats.

Door de aandelen in de onderneming over te dragen aan de kinderen, bespaart de DGA jaarlijks een fors bedrag aan belasting omdat het pand in box 3 zit. Zo'n overdracht past tevens goed in het kader van vermogensoverheveling naar de kinderen. Als de waarde van de aandelen stijgen, komt de waardestijging toe aan de kinderen en besparen zij daarover later successierecht.

De overdracht van de aandelen van de onderneming verdient bijzondere aandacht, waarbij deskundig advies noodzakelijk is. Dit is niet alleen om de overdracht zonder kleerscheuren te realiseren, maar ook omdat bij zo'n overdracht opnieuw fiscale tegemoetkomingen bestaan.
Het voert te ver om er hier nu op in te gaan.

Ron Massot is directeur ING Private Banking District West- en Midden-Brabant gevestigd aan de Bijster 9 in Breda.
E-mail: ron.massot@mail.ing.nl,
internet: www.ingprivatebanking.nl