Aan de uitbundige economische groei van de afgelopen jaren is een einde gekomen. In het Centraal Economisch Plan 2002-2003 wordt de economische groei in 2002 op 1,5 procent en in 2003 op 2,5 procent geschat. Daarnaast zal de werkgelegenheid amper groeien. Toch verwachten economen dat door de lage rente en werkloosheid en de op orde zijnde overheidsfinanciën het fundament voor een spoedig herstel aanwezig is. Zoals gebruikelijk reageert de vastgoedmarkt op de ontwikkeling met een vertraging van één à anderhalf jaar. Dat betekent dat momenteel pas in de markt zichtbaar wordt dat al vanaf eind 2000 de economische groei is afgevlakt. Een herstel van de vastgoedmarkt wordt pas in de tweede helft van 2003 verwacht, terwijl nu al de eerste tekenen er op duiden dat de ergste dip in de economische teruggang achter de rug is. In het onlangs voor de vijfde keer verschenen rapport Economische Regio's besteedt de NVM aandacht aan de drie deelmarkten: kantoren, winkels en bedrijfsruimten.

Kantoren
Het aanbod van kantoorruimte is sinds 2001 enorm toegenomen. Het aantal transacties daalde, waardoor de markt overvoerd dreigt te raken en er leegstand optreedt. Veel kantoren en ontwikkelaars zetten als het even kan de plannen in de ijskast of maken een langere fasering. Een afname van het kantoorvolume wordt in tegenstelling tot het verleden nog nergens voorzien ondanks de verslechterde marktvooruitzichten.

Winkels
Het pessimisme over de economie in het algemeen is groter geworden. Volgens het CBS is het consumentenvertrouwen gedaald tot iets boven het dieptepunt van begin jaren negentig. Het aanbod van winkelvastgoed blijft redelijk stabiel. Desondanks is de Nederlandse detailhandel nog volop in beweging. Uitbreiding van het totale winkeloppervlak, schaalvergroting, nieuwe vormen van detailhandel en concentratietendensen zijn de reacties op de winkelmarkt. Op de top A1-locaties is nog steeds sprake van een verdringingsmarkt waarbij zich een strijd afspeelt tussen de verschillende winkelformules, vooral om de wat grotere winkelruimten.

Bedrijfsruimten
De bedrijfsruimtemarkt is erg conjunctuurgevoelig. Zij vertoont als eerste vastgoedsegment de sporen van een economische teruggang. Het aanbod is in vergelijking met een jaar geleden spectaculair (+45 procent) toegenomen. Tegelijkertijd is er een tendens dat steeds meer bedrijfsruimte op de vrije markt wordt aangeboden, dus wordt gebouwd voor de verhuur.

Huurprijzen
De huurprijzen in de kantorenmarkt blijven ondanks de verruiming van het aanbod stijgen. De huurprijs van een gemiddeld kantoorpand lag in de eerste helft van 2002 op 119,- euro per vierkante meter. Er is nog geen sprake van een herkenbare daling. Hoewel de huurprijs van een gemiddeld kantoorpand gestegen is, kunnen hieraan geen conclusies worden verbonden voor individuele kantoorpanden. Tophuren worden betaald op de Zuid-as van Amsterdam, het gemiddelde kantoorpand in Amsterdam kent een huurprijs van 180,- euro per vierkante meter. Amsterdam is daarmee de duurste locatie in Nederland. Hoewel de huurprijzen op de A1-locaties verder zijn toegenomen, is de huurprijs van een gemiddeld winkelpand gestabiliseerd op 148,- euro per vierkante meter. Een zichtbare tendens is de ontwikkeling van het centrum van Amsterdam tot de duurste en meest gewilde winkellocatie van Nederland, waar met afstand de hoogste winkelhuren worden gevraagd (1.135,- tot 1.815,- euro per vierkante meter). De huurprijzen voor bedrijfsruimten zijn in het eerste halfjaar van 2002 met 3,5 procent gestegen naar 59,- euro per vierkante meter. De duurste bedrijfsruimtelocatie is Westpoort in Amsterdam. Voor de gemiddelde bedrijfsruimte in Amsterdam wordt 80,- euro per vierkante meter betaald.

Looptijd
De gemiddelde kantoorruimte staat in de eerste helft van 2002 gemiddeld een halfjaar te huur of te koop en is daarmee in het eerste halfjaar van 2002 met ruim tien procent gestegen. Bij bedrijfsruimten blijft deze stijging met vijf procent iets achter.

Marktontwikkelingen 1e halfjaar 2002
Kantoren	Eind 2002	Eind 2001	Eerste helft 2002
NVM-aanbod m2 VVO	3,4 miljoen	4,4 miljoen	5,5 miljoen
NVM-transacties	1,7 miljoen	1,4 miljoen	597.000
Mediane huurprijs in euro	109	113	119
Mediane looptijd	166	158	175

(VVO = verhuurbaar vloeroppervlakte)
Bron: NVM Bedrijfs Onroerend Goed