Het is inmiddels oktober. De vakantie ligt achter ons. Voor sommigen wellicht een tijd om
na te denken over schenkingen aan de kinderen. Het doen van schenkingen kan een middel zijn
om de kinderen een 'duwtje in de rug' te geven en om successierecht te besparen. Iedere
vermindering van het vermogen betekent immers een verkleining van de nalatenschap en minder
successierecht.
Schenken of ook wel vermogensoverheveling kan op veel manieren. De eenvoudigste vorm
van vermogensoverheveling is schenken in contanten. Hier stel ik twee andere vormen van
schenken aan de orde, waarbij het behoud van grip voor de schenker belangrijk is.
Schenken met schuldigerkenning is een ideaal instrument. Als dat vermogen overgaat
op iemand die om wat voor reden (nog) niet in staat is dit zelf te beheren, kan worden
gekozen voor een 'bewind'.
Schuldigerkenning uit vrijgevigheid
Bij het schenken door schuldigerkenning staat het behoud van grip het meest op de
voorgrond. Deze vorm van schenken komt er op neer dat u een geldbedrag schenkt aan uw
kinderen en het direct weer terug leent. Door de schuldigerkenning verlaat het geschonken
bedrag uw vermogen niet. Hiermee is het behoud van grip optimaal. De kinderen krijgen
een vordering op de ouders. Die vordering is pas opeisbaar bij uw overlijden en kan in
de regel niet op een eerder tijdstip worden geclaimd. Voor u betekent dit een budgettair
voordeel, aangezien u de vrijheid heeft om met uw vermogen te doen wat u wilt (waaronder
consumeren). De schuld aan uw kinderen komt in mindering van de nalatenschap, hetgeen de
successierechten vermindert. Overigens kunt u, indien gewenst, tussentijds natuurlijk
wel (een deel van) deze schuld aflossen.
Bij deze vorm van schenken hoeft u zelfs niet eens te beschikken over vrije liquide
middelen. Als u bijvoorbeeld een woonhuis heeft met een lage hypotheek of zelfs zonder
hypotheek, zit uw vermogen voornamelijk in stenen. U wenst uw huis nog niet te schenken.
In deze situatie kan schuldigerkenning uit vrijgevigheid interessant zijn. Tegenover de
waarde van het woonhuis komt de schuld aan uw kinderen te staan, welke bij uw overlijden
in mindering op de nalatenschap wordt gebracht.
Voorwaarden fiscus
Buiten het opstellen van een (notariële) akte van lening dient u over de
schuld een jaarlijkse zakelijke rente aan uw kinderen te betalen. Deze voorwaarden
worden door de fiscus gesteld. Gevolg van het niet voldoen aan één van
beide voorwaarden kan zijn dat de fiscus stelt dat de geschonken bedragen uw vermogen
niet hebben verlaten. Deze bedragen vallen in dat geval alsnog in uw nalatenschap,
waarover na uw overlijden in principe successierecht verschuldigd is.
Voor de kinderen kan de rente die op de vordering wordt ontvangen, een interessante
aanvulling op hun studiebeurs of inkomen zijn. De hoogte van het percentage van de
rente voordat deze zakelijk mag heten, is afhankelijk van de rentestand op de geld-
en kapitaalmarkten.
Als met schenken met schuldigerkenning jaarlijks het belastingvrije bedrag wordt
geschonken is noch schenkingsrecht, noch successierecht verschuldigd. Ook kan een
voordeel worden bereikt als bedragen worden schuldigerkend tegen een laag marginaal
schenkingstarief (bijvoorbeeld tegen 5%). Er wordt dan immers 5% schenkingsrecht
geheven in plaats van een hoger percentage successierecht bij overlijden.
Bewind
Een andere manier om grip te behouden op het geschonken vermogen is om op
dit vermogen een bewind te vestigen. Het onder bewind stellen van schenkingen
is alleen mogelijk als het aanbod tot het doen van een schenking schriftelijk
is gedaan. Het gevolg van het vestigen van een bewind is dat het kind over het
onderbewindgestelde vermogen niet het beheer heeft. Het beheer ligt bij de
bewindvoerder, de ouder. Bewind ziet overigens toe op het vermogen en niet op
de persoon zelf (in dit geval het kind).
Een bewind wordt meestal ingesteld via een notariële akte, bijvoorbeeld
een testament of een schenkingsakte. Bij de instelling van een bewind moeten
bepaalde zaken in de akte worden opgenomen, zoals:
- in wiens belang het bewind wordt ingesteld;
- de duur van het bewind;
- de bevoegdheden van de bewindvoerder;
- de verplichting om periodiek verslag uit te brengen over het beheer;
- benoeming van eventuele opvolgende bewindvoerder(s);
Bewind ziet slechts toe op een benoemd vermogen en daarom dient bij iedere schenking
opnieuw een bewind te worden ingesteld.
Het instellen van een bewind is vooral geschikt voor individuele vermogensoverheveling
aan personen die om wat voor reden dan ook (nog) niet in staat zijn om dat vermogen zelf
te beheren. Te denken valt aan minderjarige kinderen, verstandelijk gehandicapten, of
personen van wie aangenomen kan worden dat zij het vermogen niet goed zullen of kunnen beheren.
