In een eerdere editie ben ik ingegaan op het schenken aan de kinderen zonder de grip op het vermogen te verliezen. Uit reacties blijkt de interesse voor het fiscaal vriendelijk overdragen van vermogen naar de kinderen. Dit is voor mij aanleiding om nog enkele interessante schenkingsmogelijkheden te belichten.

Schenken van oude lijfrentepolissen
De komende jaren expireren veel zogenaamde 'oud-regime' lijfrentepolissen. Dit zijn koopsompolissen die zijn afgesloten voor 1 januari 1992 of polissen die zijn afgesloten voor 16 oktober 1990, waarop jaarlijks premie is betaald. Indien u in het verleden een dergelijke polis heeft afgesloten en de uitkeringen niet nodig heeft, is het mogelijk de uitkeringen te schenken aan de kinderen.

Hoe werkt dat?
Op het moment dat het kapitaal vrijkomt, koopt u een direct ingaande lijfrente aan ten name van u zelf. U ontvangt dan periodiek, bijvoorbeeld jaarlijks, een uitkering uit de lijfrente. Vervolgens laat u de verzekeraar de begunstiging wijzigen. Niet u, maar een van uw meerderjarige kinderen wordt de begunstigde. Door de begunstiging herroepelijk te wijzigen, schenkt u in feite elke termijn afzonderlijk aan uw kind. Door een zogenaamde anti-cumulatieregeling in de wet, is over deze schenkingen geen schenkingsrecht verschuldigd. Uw zoon of dochter betaalt wel inkomstenbelasting over de uitkering, in box 1. Als hij of zij in een lagere belastingschijf valt dan u, levert dat een extra voordeel op. De jaarlijkse lijfrente-uitkering kan voor uw zoon of dochter wellicht een welkome aanvulling zijn op de studiebeurs of op het inkomen.

Het is van belang dat de begunstiging ten name van een van uw kinderen herroepelijk is. Dit betekent dat u op elk gewenst moment kunt besluiten om iemand anders als begunstigde aan te wijzen. Zou u één van uw kinderen onherroepelijk als begunstigde aanwijzen, waarmee u in feite de hele polis schenkt, dan moet er namelijk wel schenkingsrecht betaald worden over de waarde van het contract verminderd met een latente inkomstenbelastingclaim.

Schenken in de vorm van een renteloze of laagrentende lening Als u geld uitleent aan uw kinderen zonder daarbij rente of een lage rente te bedingen, is er feitelijk sprake van een schenking van de prijsgegeven rente. De Hoge Raad heeft echter beslist dat als ouders renteloos aan hun kinderen lenen, de prijsgegeven rente geen schenking vormt, mits de lening direct opeisbaar is.
Stel u heeft € 100.000,- op een direct opeisbare spaarrekening bij een bank staan. Hierover krijgt u 3,5% per jaar vergoed. U leent deze gelden renteloos uit aan de kinderen, zodat het op hun naam bij de bank komt te staan. U bereikt hiermee dat de kinderen de rente van 3,5% genieten, terwijl ze over de lening van u geen rente hoeven te betalen.

De niet bedongen rente is wel een schenking als de lening niet direct opeisbaar is of als het beding van directe opeisbaarheid reële betekenis mist. Bijvoorbeeld u verstrekt uw kind een renteloze lening voor de aankoop van een huis, terwijl het kind zelf niet in staat is (dus zonder uw financiële steun of aansprakelijkheid) een lening bij een bank aan te trekken.

Herroepelijk schenken
Indien u wilt dat uw kinderen direct kunnen profiteren van uw schenking, maar u de grip op het vermogen ook niet geheel wilt verliezen, is een herroepelijke schenking een mogelijkheid. Door notarieel overeen te komen dat de schenking herroepelijk is, kunt u de schenking 'terugdraaien' op het moment dat u vindt dat niet goed wordt omgegaan met het overgedragen vermogen. De bij schenking betaalde schenkingsrechten betaalt de fiscus op dat moment weer terug. Het is in deze situatie mogelijk dat het geld door uw kinderen al is 'opgemaakt', voordat u de schenking herroept. In dat geval is het leed al geschied.

In de notariële akte moet vastgelegd worden dat de herroepelijkheid eindigt bij overlijden van de langstlevende ouder, omdat de overeenkomst anders in de nalatenschap valt. Het zou kunnen dat een van de erfgenamen de schenking dan alsnog herroept, met alle - eventueel ongewenste gevolgen - van dien.

Bij schenken is het overigens altijd verstandig stil te staan bij het opnemen in de akte van de zogenaamde uitsluitingsclausule. Met deze clausule bereikt u dat hetgeen u schenkt niet zal vallen in een (toekomstige) huwelijksgemeenschap van uw kind(eren).