Vraag:
Ik heb de laatste decennia samen met mijn vrouw een redelijk succesvolle onderneming opgebouwd. De laatste jaren gaat het iets minder, maar toch heeft onze B.V. nog aanzienlijke winstreserves. Ik hoorde laatst van een kennis dat het sinds kort weer mogelijk is om als directeur-grootaandeelhouder (DGA) naar België te verhuizen, zonder dat behoeft te worden afgerekend over de in de B.V. aanwezige winstreserves.

Antwoord:
Waarschijnlijk doelde uw kennis op de gevolgen van het arrest van het Europese Hof van Justitie van 11 maart 2004, genaamd De Lasteyrie du Saillant. In deze uitspraak oordeelt het Hof dat de Franse emigratieheffing in strijd is met de zogenaamde vrijheid van vestiging uit het EG-Verdrag.

Hughes de Lasteyrie du Saillant is een Franse DGA die in 1998 naar België is verhuisd. Volgens de Franse belastingwetgeving werd hem over het jaar 1998 een belastingaanslag opgelegd voor het verschil tussen de waarde van de aandelen op het moment van verhuizen en de oorspronkelijke aankoopprijs van de aandelen. Onder bepaalde voorwaarden kon uitstel van betaling worden verleend. Hughes de Lasteyrie du Sallaint was echter van mening dat sprake was van een belemmering van het recht van vestiging. Hij begon een procedure bij het Europese Hof van Justitie te Straatsburg. Het Hof gaf hem gelijk en oordeelde dat de Franse belastingheffing in strijd is met Europees recht.

Deze uitspraak heeft ook in Nederland veel stof doen opwaaien. Hoewel het Hof de uitspraak deed over de Franse wetgeving, kan de uitspraak ook grote gevolgen hebben voor het Nederlandse belastingrecht. Vooral de belastingheffing voor Nederlandse DGA's die naar het buitenland verhuizen lijkt erg veel op de bestreden Franse wetgeving.

Tot 1 januari 1997 was het voor een DGA mogelijk om deze heffing te ontlopen door naar België te emigreren. Na een periode van vijf jaar viste Nederland in dat geval achter het net omdat de DGA geen inwoner meer was, en in België werd überhaupt geen belasting geheven over de verkoop van de aanmerkelijk-belang aandelen. De Nederlandse fiscus vond dit natuurlijk een onwenselijke zaak. Daarom is een belastingafrekening bij verhuizing geïntroduceerd, een zgn. exit- of emigratieheffing. Bij emigratie van de DGA wordt sindsdien een belastingaanslag opgelegd over het verschil tussen de waarde van de aandelen op het moment van emigratie en de aankoopprijs van de aandelen. Deze belastingaanslag wordt "conserverende aanslag" genoemd. Wanneer de DGA de aandelen binnen 10 jaar na emigratie verkoopt, kan de Nederlandse fiscus de conserverende aanslag invorderen. Om de belastingopbrengst voor de Nederlandse fiscus te garanderen, moet ten tijde van de emigratie zekerheid (in de vorm van een bankgarantie of verpanding van aandelen) worden gesteld.

Omdat de Nederlandse regelgeving veel op de Franse lijkt, is het aannemelijk dat zij ook in strijd is met Europees recht. Daarnaast zou de uitspraak van het Hof ook gevolgen kunnen hebben voor andere exitheffingen, zoals bijvoorbeeld in de pensioen- en lijfrentesfeer. De fiscus heeft de gevolgen van de uitspraak van het Hof echter beperkt uitgelegd. De Staatssecretaris van Financiën Joop Wijn heeft in de Tweede Kamer aangegeven dat volgens hem alleen de verplichte zekerheidsstelling behoeft te vervallen om de Nederlandse regelgeving wel in overeenstemming met Europees recht te brengen.

Het is onduidelijk of deze beperkte uitleg terecht is. Zo niet, dan staat de fiscus nog heel wat te wachten. Zo is de Europese Commissie onlangs - met de uitspraak van het Hof in de hand - een procedure begonnen tegen de Duitse exitheffing. Het laatste woord lijkt dus nog niet gezegd.

In de praktijk betekent dit dat de fiscus u na emigratie naar België nog steeds een conserverende aanslag zal opleggen. Een onbelaste verhuizing is naar de huidige stand van zaken niet mogelijk, tenzij u langer dan 10 jaar wacht met de verkoop van de aandelen. Nieuw is dat u nu uitstel van betaling krijgt zonder dat om zekerheidsstelling wordt gevraagd. Wij adviseren u in ieder geval bezwaar aan te tekenen tegen deze conserverende aanslag. Afhankelijk van de ontwikkelingen op Europees niveau en het belang in de casus dient overwogen te worden of een eventuele beroepsprocedure wenselijk is.