Marco Vermeulen

In de nieuwe werkruimteregeling wordt nog slechts een onderscheid gemaakt tussen een tweetal werkruimtes, namelijk de kwalificerende werkruimte en de niet-kwalificerende werkruimte. De eerste eis om te komen tot een kwalificerende werkruimte vormt de zelfstandigheidseis. Aan deze eis is voldaan als de werkruimte naar verkeersopvatting een zelfstandig gedeelte van de woning vormt. Hiermee wordt bedoeld dat de werkruimte een zodanige zelfstandigheid moet bezitten dat de ruimte duidelijk te onderscheiden is door uiterlijke kenmerken. Hierbij kan worden gedacht aan een eigen op- of ingang en eigen (sanitaire) voorzieningen. In feite komt het er op neer dat de werkruimte zonder veel problemen zou moeten kunnen worden verhuurd aan derden.

De tweede eis ziet op het gedeelte van het totale inkomen dat in of vanuit de werkruimte in de eigen woning wordt verdiend. Welk gedeelte van het inkomen in de werkruimte moet worden verdiend, hangt af van het al dan niet beschikken over een soortgelijke werkruimte elders. Indien de persoon aan wie de werkruimte ter beschikking staat elders een soortgelijke ruimte tot zijn beschikking heeft, dient ten minste 70% van het gezamenlijke bedrag aan inkomen te worden verdiend in deze werkruimte. Staat een persoon elders niet een soortgelijke ruimte tot zijn beschikking, dan dient ten minste 70% van het gezamenlijke bedrag aan inkomen te worden verdiend in of vanuit deze werkruimte én tenminste 30% van het gezamenlijke bedrag aan inkomen te worden verdiend in de werkruimte.

Als aan de hierboven genoemde criteria wordt voldaan, is sprake van een kwalificerende werkruimte. De werkruimte maakt dan fiscaal geen onderdeel uit van de eigen woning en valt dan dus niet onder de eigenwoningregeling. Dit betekent dat in de aangifte inkomstenbelasting het eigenwoningforfait dient te worden aangegeven voor de woning exclusief de werkruimte. Dit heeft tevens tot gevolg dat de aan de werkruimte toe te rekenen gedeelte van de financiering de werkruimte volgt. Betaalde hypotheekrente kan in dat geval dus niet onder de eigenwoningregeling in aftrek worden gebracht. Hoe de kosten en lasten, (alsmede de opbrengsten!) vervolgens wel in aanmerking worden genomen is erg afhankelijk van de situatie in welke hoedanigheid men zijn inkomsten in de werkruimte verdient; ondernemer, resultaatgenieter, directeur-grootaandeelhouder, werknemer in loondienst (niet zijnde directeur-grootaandeelhouder) of een combinatie hiervan. In ieder geval is het mogelijk in geval van een kwalificerende werkruimte een gebruiksvergoeding ter zake van de werkruimte in aanmerking te nemen, alsmede een evenredig gedeelte van de kosten die in 'normale' huurverhoudingen door de huurder zouden worden gedragen. Hierbij kan worden gedacht aan een evenredig gedeelte van de energiekosten.

Indien niet aan de beide hierboven genoemde criteria wordt voldaan, is sprake van een niet-kwalificerende werkruimte. In het geval van een niet-kwalificerende werkruimte is de eigenwoningregeling op de werkruimte van toepassing. In de aangifte inkomstenbelasting dient dus het gehele eigenwoningforfait te worden aangegeven en de betaalde hypotheekrente over het gedeelte van de financiering op de werkruimte is 'gewoon' aftrekbaar. In veel gevallen zal sprake zijn van niet-kwalificerende werkruimte. 'Het is toch mooi dat ik mijn betaalde hypotheekrente gewoon mag aftrekken', zult u denken. Maar hoe zit het dan met de kosten die worden gemaakt voor de inrichting van de werkruimte?

Onder inrichtingskosten worden bijvoorbeeld verstaan verbouwingskosten, een stukadoor, bureau, boekenkasten, opbergkasten en energiekosten. In het algemeen kan worden gezegd dat inrichtingskosten van de niet-kwalificerende werkruimte niet aftrekbaar zijn van het inkomen. Dit is slechts anders als de werkruimte tot het ondernemingsvermogen wordt gerekend, maar het gaat te ver hierover in dit artikel verder uit te weiden. Overigens behoren tot de inrichtingskosten niet de gereedschappen die worden gebruikt, bijvoorbeeld een computer, scanner, printer en massagetafel. Hierop kan volgens de normale regels worden afgeschreven, zodat dit ten laste komt van het inkomen. Bovendien is het niet toegestaan een gebruiksvergoeding in aanmerking te nemen, evenals een evenredig gedeelte in bijvoorbeeld de energiekosten.

Concluderend kan derhalve worden gezegd dat de nieuwe werkruimteregeling weliswaar met zich mee brengt dat de meeste werkruimtes onder de eigenwoningregeling vallen, zodat betaalde hypotheekrente aftrekbaar is, maar hier staat tegenover dat gemaakte kosten ter zake van de inrichting van de (tot het privé-vermogen behorende) werkruimte kunnen niet in aftrek op het inkomen worden gebracht.

Het kan dus lonend zijn in geval geen of weinig (aan de werkruimte toe te rekenen) hypotheekrente wordt betaald, de werkruimte zodanig aan te passen dat deze wel de fiscale kwalificatie werkruimte krijgt. In dat geval mag namelijk een gebruiksvergoeding ter zake van de werkruimte in aanmerking worden genomen, alsmede een evenredig gedeelte van bijvoorbeeld de energiekosten.

Hierboven heb ik getracht de nieuwe werkruimteregeling in hoofdlijnen weer te geven. Voor een juiste fiscale kwalificatie van de werkruimte zijn echter nog vele andere factoren van belang. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het van toepassing zijnde huwelijksgoederenregime, vermogensetikettering, terbeschikkingstellingsregeling en de situatie dat een werkruimte zich in een gehuurde 'eigen' woning bevindt.

Hoe dan ook, het kan geen kwaad de gevolgen van de gewijzigde werkruimteregeling eens te bespreken met uw belastingadviseur. Het kan veel problemen achteraf voorkomen.

Want... leuker kunnen we het niet maken, maar wel makkelijker, toch