V.l.n.r. Hans Lankhaar, Anne van Everdingen, Jan Borghols.

Dalend ziekteverzuim
Serin, Centraal Beheer Achmea en Arbo Unie zijn al langere tijd spelers op de markt van de Arbo- en reïntegratiediensten. De drie hebben dan ook, dankzij hun jarenlange ervaring, expertise in huis als het gaat om ziekteverzuim. Hans Lankhaar vertelt dat er onlangs een onderzoek is geweest naar ziekteverzuim in het MKB. "Het ziekteverzuim is gedaald. Het arbeidsethos is hoog in Nederland. Het ziekteverzuim is dan ook voor het MKB geen issue. Toch weten wij uit onze praktijk dat een bedrijf failliet kan gaan aan ziekteverzuim als de ondernemer de zaken niet goed heeft geregeld." Anne van Everdingen: "Vergeet niet dat er niet alleen een financieel probleem is. In Nederland hebben we, over het algemeen, een goed werkklimaat. Werkgevers en collega's voelen zich betrokken en hebben zorg voor de werknemer of collega die iets mankeert. Gelukkig wordt er sinds de Regeling Poortwachter openlijker gepraat over de reden van het verzuim. De bedrijfsarts kan de werknemer begeleiden en houdt daarbij de kosten en baten voor de werkgever goed in het oog. Juist in ongrijpbare gevallen kan de bedrijfsarts een cruciale rol spelen. Hij of zij overlegt met de werknemer, werkgever en eventueel met de huisarts. De Arbodienst houdt de kosten dan ook scherp in de gaten. Een interventie moet écht iets opleveren voor de werkgever."
"Ziekteverzuim: fout woord!" De aanwezigen merken op dat het steeds minder geaccepteerd wordt dat iemand totaal ongeschikt is om te werken. Hans Lankhaar: "We kijken steeds meer naar iemands arbeidsgeschiktheid. Onze samenwerking sluit daar goed bij aan. We laten niet iemand zomaar in de WAO verdwijnen." Jan Borghols merkt op dat het woord ziekteverzuim geen goede term is. "Ziekte is een toestand en verzuim is een keuze. Dat gaat niet samen. De mededeling; 'Ik ben ziek dus ik kom niet' is dus een rare gevolgtrekking. Ziek en verzuim heeft niets met elkaar te maken. Als ik ziek ben en dat is objectief waarneembaar kan ik kiezen om te gaan werken of de keus maken om thuis te blijven. Bij de toestand ziek zijn hoort niet automatisch verzuim." Een werknemer zou zijn werkgever, volgens Jan Borghols, moeten opbellen met de mededeling 'ik blijf thuis want ik heb buikloop' of wat dan ook. "Thuis blijven is een keuze, gaan werken is een keuze." Anne van Everdingen vindt, als bedrijfsarts, dat een werknemer aan zijn werkgever de reden van verzuim duidelijk moet maken. "Als iemand zich met klachten meldt dan ga je met elkaar in gesprek. Het gaat dan niet om aanwezigheid maar om inzetbaarheid. En natuurlijk zijn er een heleboel redenen waarom iemand niet inzetbaar is. Maar er zijn ook veel mogelijkheden om het werk wél te kunnen doen. Dáár moet het gesprek over gaan." De drie zijn het erover eens dat leidinggevenden in die gesprekken getraind kunnen worden. Jan Borghols vindt 'Wat mankeer je?'geen goede vraag. "Daar heb je als werkgever toch geen verstand van. Stel de vraag: 'Waarom blijf je thuis?" Hans Lankhaar: "Dat is toch ook een eerlijke vraag. In een kleiner bedrijf kent iedereen elkaar en weet of Jan écht ziek thuis ligt of dat er misschien iets anders aan de hand is. Een werkgever of collega's kunnen best begrip opbrengen en een tandje bijzetten om het werk van doodzieke Jan op te vangen." Ze vinden dat ziekteverzuim vaak wordt misbruikt als er een arbeidsconflict is.

"Geen burn-out maar ruzie met de baas"
Hans Lankhaar moet het van het hart dat werkgevers wat krampachtig reageren als werknemers zich met psychische klachten melden. Ook Jan Borghols vindt dat zulke werknemers niet zomaar weggestuurd moeten worden. "Huisartsen zijn op het gebied van psychische klachten niet de échte deskundigen. Beweren dat iemand een burn-out heeft terwijl hij als huisarts niet gekwalificeerd is om die diagnose te stellen. Daar hebben de reïntegratiediensten en ook de Arbodiensten last van. Soms hebben deze zogenaamde burn-out-patienten gewoon een arbeidsconflict. Ruzie met de baas dus! Of misschien overspannen maar een burn-out komt zeer zelden voor." Anne van Everdingen: "Laten we ook realistisch zijn. In het huidige economische klimaat wordt keihard gewerkt en kan er veel stress op mensen staan. Samen met de omgevingsfactoren kan de psychische belasting hoog zijn. Wat ga je dan doen? Hoe pak je psychische klachten aan? Er zijn natuurlijk veel meer variaties dan op de bank afwachten tot het over is." Zij ziet hier een duidelijk taak van de Arbodienst. "Vergeet niet dat ook een werkgever van een werknemer met psychische klachten begeleid kan worden. Hoe gaat hij in de toekomst met de werknemer om?" Ze heeft een hoge pet op van de werkgevers. "Zij hebben een grote verantwoordelijkheid ontwikkeld ten aanzien van het welzijn van de medewerkers. Ik vind het belangrijk dat zij die rol blijven spelen. Je ziet wat voor voordelen dat heeft. Taken uitbesteden kan een risico van polarisatie tussen werknemer en werkgever met zich mee brengen. Dat hoeft niet maar het risico is aanwezig dat polarisatie allerlei kosten, denk maar aan second opinions en claims, met zich meebrengt. Dat risico moet onderkend worden." Ze wil niet terug naar de vroegere GAK-toestanden en legt haar standpunt nog eens uit: "Een dokter die zegt 'pluis of niet pluis'.Dat zou ik een hele verkeerde ontwikkeling vinden. Als de verzekeraar erg op de kosten gaat zitten en vanwege de marktwerking directiever inkoopt bij Arbodiensten, zou de werknemer dat als niet onafhankelijk kunnen ervaren. De werkgever zou wel eens slechter af kunnen zijn."
De drie zijn van mening dat een open dialoog tussen werknemer en werkgever essentieel is. Jan Borghols: "¨Het reïntegratiebedrijf, de arbodienst en de verzekeraar kunnen als ketenpartners alle problemen die werkgevers en werknemers tegenkomen aangaande ziekteverzuim tackelen. Door gebruik te maken van elkaars sterke kanten kunnen wij onze klanten goed bedienen."

Het lijkt, zeker voor het MKB, onverstandig om het contract met de Arbodienst stante pede op te zeggen. Allereerst moet er zekerheid zijn over een alternatieve oplossing, de zogenaamde maatwerkregeling. Bij de maatwerkregeling kiest een bedrijf er voor om de verschillende Arbotaken door afzonderlijke deskundigen te laten uitvoeren in plaats van één Arbodienst. De keus voor de maatwerkregeling kan niet gemaakt worden zonder de werknemers bij de keuze te betrekken. Het bedrijf moet het over de maatwerkvorm van Arbodienstverlening eens zijn met de werknemers. Dat kan via een CAO afspraak of via overeenstemming met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Het alternatief voor de maatwerkregeling is de vangnetregeling, die identiek is aan de huidige wetgeving, ofwel voor de deskundige ondersteuning van de Arbo en verzuimtaken heeft het bedrijf een contract met een gecertificeerde Arbodienst.