Blijven hangen boven Lelystad
Probeer hem nu stil te laten hangen, kijk goed naar de horizon. Iets omhoog, goed zo.'
Ik kijk angstig om me heen. 'Ja, jij stuurt mee. Geen wonder.' 'Nee hoor, kijk maar, hier
heb ik mijn handen'. Mijn instructeur houdt beide handen in de lucht. En ik raak in paniek.
Ik vlieg in een helikopter, helemaal alleen.
door Ron Gregoor
Voor de take-off kan er nog wel een lachje vanaf.
Foto: Thom van Amsterdam
LELYSTAD - Ik wil een verhaal maken over Helicon BV. Dat is het bedrijf dat charter- en
rondvluchten per helikopter uitvoert, foto's en films 'van bovenuit ' maakt in opdracht
van bedrijven en overheid en dat dus ook gewoon, als aardigheidje, proeflessen geeft.
Ik bel directeur Willem Eikelboom en leg hem dat uit. 'Goed', zegt hij, 'maar dan wil
ik wel dat je een proefles neemt en met je eigen fotograaf in het toestel stapt. Dan
weet je pas goed wat wij doen.' Niet te flauw ga ik meteen akkoord. 'Meld je vrijdag
29 juni maar bij ons kantoor op vliegveld Lelystad'.
Vlieginstructeur Syb Bijlsma wacht me op. Het regent, het waait best hard, geen perfect
vliegweer, geeft hij toe. "Maar we gaan gewoon de lucht in, geen enkel probleem."
Bijlsma is een ervaren vlieger, hij is al meer dan 35 jaar instructeur, heeft duizenden
vlieguren achter zijn naam staan. Alleen al sinds hij bij Helicon werkt, dat is nu twee
jaar, heeft hij er al 600 vlieguren opzitten. Syb heeft daarvoor onder meer bij de luchtmacht gevlogen.
Helicon heeft vijf instructeurs in dienst. Het zijn allen ervaren mensen. Ze geven vliegles,
maar zijn ook in dienst van het bedrijf om charter- en rondvluchten te doen. "Iedereen
kan helikopter leren vliegen", begint Syb als ik hem vraag of hij iets met mij aankan.
"Iedere aap kun je het leren, mits je maar genoeg bananen hebt." En daarmee bedoelt hij:
als je er maar genoeg geld aan wil besteden, dan haalt iedereen zijn brevet. "Waarmee ik
niet wil zeggen dat het goede vliegers worden", haast hij zich erbij te vermelden. "Vliegen
kan iedereen, als hij maar genoeg oefent. Maar het gaat erom hoe je je gedraagt als er zich
iets onverwachts voordoet in de lucht. Wat doe je in noodsituaties, wat zijn je prioriteiten,
hoe reageer je. Het is eigenlijk een kwestie van je gezond verstand gebruiken in noodsituaties.
Dat kun je niet leren, dat heb je."
Vliegersinstinct
Dan wil ik meteen ook weten hoeveel lessen ik dan zou moeten nemen om uiteindelijk straks
alleen te mogen vliegen. "Dat hangt er helemaal van af. Bij de Luchtmacht selecteren ze als
volgt. Na de eerste veertien lessen moeten ze alleen kunnen vliegen.. Doen ze er vijftien
lessen over, dan vallen ze af. Maar er zijn ook laatbloeiers. Heel vaak zien we dat mensen
moeilijk op gang komen, maar uiteindelijk op een hoger niveau uitkomen dan de leerlingen die
het in veertien lessen al kunnen. Je kunt dat nooit van tevoren zeggen."
Bijlsma legt uit hoe een heli werkt, hoe het komt dat, anders dan een vliegtuig, een helikopter
de lucht in komt zonder vleugels, in de lucht kan blijven hangen en daar veel flexibeler is.
Hij stelt mij, de leek, een aantal vragen en omdat ik ze bijna allemaal- op goed geluk- juist
beantwoord, acht hij de tijd rijp om de lucht in te gaan.
Helikopter vliegen is eigenlijk veel moeilijker dan het besturen van een vliegtuig "omdat je
alles zelf moet doen. Er zit geen automatische piloot op, je moet steeds je beide handen en
vaak nog je voeten gebruiken", legt Bijlsma uit.
Voor de take-off kan er nog wel een lachje vanaf.
Foto: Thom van Amsterdam
Een helikopter heeft, vindt hij, veel voordelen boven een vliegtuig. "Een heli heeft geen
aanlooproute nodig, je kunt bij wijze van spreken op je eigen dak, vanuit je tuin de lucht in.
Je kunt in de lucht blijven hangen, je kunt achteruit vliegen, je kunt heel scherpe bochten
maken en je hebt, als je in de lucht hangt, een perfect uitzicht op alles beneden je."
Sikorsky
De allereerste helikoptervlucht werd op 13 november 1907 in Lisieux uitgevoerd door de Franse
fietsenmaker Paul Cornu. Zijn helikopter had twee rotors, aangedreven door een 24- pk- motor.
Hij verhief zich twee meter boven de grond en vloog minder dan twintig seconden. De Rus Igor
Sikorsky maakte van de heli een bruikbaar voertuig. Op 24 mei 1940 voerde hij de eerste succesvolle vlucht uit.
Het duurde heel lang voordat de wereld in de gaten kreeg wat je allemaal met een heli kon doen.
"Bij de watersnoodramp beseften wij in Nederland pas wat voor voordelen het vliegen met een
heli heeft", zegt Willem Eikelboom, directeur van Helicon. "Vliegers van helikopters ontdekten
op veel plaatsen nog mensen in de noodgebieden, waar vliegtuigen zonder iets te zien overheen waren gevlogen."
Hoewel het moeilijk is goed in een heli te vliegen, is het principe eenvoudig als de rotorbladen
eenmaal draaien en de machines in gang zijn gezet. Je hebt twee hendels waar je aan moet trekken.
De hendel bij je linkerhand trekt de heli omhoog. Met die in je rechterhand kun je sturen, vooruit,
achteruit. Je kunt daarmee ook je toestel recht houden. Met je voeten kun je bochten naar links en rechts maken.
We stappen in, het is bijna halftwee. Wij vliegen in een Robinson 44. "Een klein toestel, prima voor
lessen, goed betaalbaar." Dat is dan een half miljoen euro. "En dat is dan nog veruit de goedkoopste
heli." Eerst de chequelist. Ik mag opnoemen wat er gedaan moet worden, Syb trekt aan hendeltjes en
drukt knoppen in. En dan gaan we. We stijgen langzaam. Ik mag voorzichtig meevoelen aan de hendels.
Als we zo'n dertig meter boven de grond hangen, laat hij zien hoe we vooruit komen. De heli duikt even
naar beneden, mijn maag draait om en we vliegen. "Als jij hem nu even omhoog trekt", vraagt hij. Ik doe
dat, maar merk natuurlijk meteen dat hij met zijn hendel regisseert.
We vliegen vooruit, achteruit, we hangen stil, we maken een bocht naar links en dan weer naar rechts.
Helemaal alleen
De helikopter biedt een schitterend uitzicht. We vliegen al dik een half uur als we zo'n tweehonderd
meter boven het weiland tussen het IJsselmeer en het vliegveld Lelystad hangen. "Doe het nu maar
alleen", zegt Syb. "Kijk naar de horizon en laat hem stil hangen."
En wonder boven wonder, het toestel hangt stil. We blijven op dezelfde hoogte. "Goed zo", hoor ik
Syb via mijn koptelefoon. "Ja kunst, jij corrigeert steeds", roep ik veel te hard terug. Nee hoor,
zegt hij en hij zwaait met zijn armen door de cockpit om te laten zien dat ik het toch echt alleen
doe. Ik raak nog net niet in paniek, maar we schieten wel ineens een stuk omlaag. Gek genoeg wil ik
zo snel mogelijk naar huis. Maar daar komt niets van in. Ik moet van mijn eerste vliegangst af, vindt
Syb. We maken nog wat bochtjes naar links en rechts en hij laat me precies op een afgetekend vlak
landen. "Blijf een meter boven dat teken hangen", instrueert hij. Uiteindelijk landen we weer precies
op de plek waar we opgestegen zijn. Ik krijg nog een getekend brevet. Ik heb met goed gevolg mijn
luchtdoop doorstaan.
|
