Onrust
Dennis Beer - ABN Amro Bank, beleggingsadviseur

In juni schreef ik dat ik helaas niet in het bezit ben van een glazen bol, maar dat het verstandig zou zijn winsten veilig stellen. De snelheid van de daling heeft mij verrast. De AEX veerde, na een dieptepunt op 470 echter weer helemaal op. Betekent dit dat we hiermee alle ellende achter de rug hebben en ons weer kunnen opmaken voor een nieuwe groeifase?
Ik denk dat het daar helaas nog te vroeg voor is. We zullen ook de komende tijd ongetwijfeld weer met erg volatiele markten geconfronteerd worden. Berichten over problemen in het subprime-segment van de hypotheekmarkt in de Verenigde Staten en kredietzorgen zullen voorlopig het nieuws blijven beheersen. De kans dat dit tot (tijdelijke) correcties zullen leiden, is zeer wel aanwezig. Het feit dat de Fed klaar staan om waar nodig in te grijpen geeft echter wel vertrouwen. De markt schat bovendien de kans dat de Fed het officiële rentetarief in de komende maanden zal verlagen steeds hoger in. Dit zal enige ondersteuning geven. De fundamentele vooruitzichten voor de aandelenmarkten blijven goed.
Dit wordt gedragen door een goede financiële positie van het bedrijfsleven, nog steeds gunstige winstvooruitzichten en zeer bescheiden waarderingsniveaus. Tijdens eventuele correcties lijkt mij het kopen van kwaliteitsaandelen, voor de lange termijn, een goede beslissing.

Ik wens u veel succes met uw beleggingen.

Waar vrouwen beter in zijn dan mannen
Marc van Rijswijk - Fortis bank, Senior beleggingsadviseur

Iedereen kent ze wel, die meestal onbewezen beweringen dat vrouwen minder goed zouden zijn dan mannen in kaart lezen, inparkeren of klussen, om er maar een paar te noemen. Maar er zijn ook dingen die vrouwen toch echt bewezen beter kunnen dan mannen. Beleggen bijvoorbeeld. Uit Amerikaans onderzoek uit 2001 blijkt dat vrouwen de mannen op dit punt ver achter zich laten. Vrouwen zijn zelfs zoveel betere beleggers dat ze gemiddeld één procentpunt per jaar meer rendement maken dan mannen. Op een belegd vermogen van 50.000 euro, met een opbrengst van 7 procent, kan dit op de lange termijn al snel enkele tienduizenden euro's schelen. Wat is hiervoor de verklaring? Mannen brengen vaker wijzigingen in hun portefeuille aan dan vrouwen. Ze reageren heftiger op nieuws en handelen daar ook naar. Vrouwen reageren over het algemeen minder emotioneel op beursnieuws, waardoor ze een lager aantal transacties doen en daarom ook minder kosten maken. Het beleggingsgedrag van vrouwen is nog het best te betitelen als 'verzamelen', terwijl mannen eerder 'jagen'. Een interessante verklaring voor dit verschil werd onlangs in een krantenartikel gegeven. In de oertijd bestond 80 procent van het voedsel uit de noten en vruchten die de vrouwen verzamelden. Slechts 20 procent van het voedsel bestond uit vlees, afkomstig van de jacht. De jager, lees: de man, kon dus meer risico nemen omdat het dorp voor de voedselvoorziening niet helemaal afhankelijk was van hem. Dan is het toch jammer dat van alle beleggingsadviseurs in Nederland nog geen 20 procent vrouw is.

Emoties
Rob Jansen - ING bank, Senior adviseur beleggen ING Private Banking

Markten worden geregeerd door feiten en emoties. De kunst is om ze uit elkaar te houden. Feit is dat heel veel Amerikaanse huizenkopers de laatste jaren te veel hebben gerekend op steeds verder stijgende huizenprijzen. Feit is ook dat daar nu en de komende tijd nog de nodige problemen uit voortvloeien, voor die huizenbezitters, voor de betrokken banken en voor de Amerikaanse economie. De emotie is dat dit allemaal de schuld is van de Amerikaanse centrale bank (Fed) die de rente veel te lang veel te laag zou hebben gehouden. De emotie is ook dat die banken roekeloos gedrag zijn gaan vertonen doordat financiële innovaties hen in staat hebben gesteld om risico's door te verkopen aan bijvoorbeeld hedge funds. Die daar vervolgens nog roekelozer mee om zijn gegaan. Feit is dat tot nu toe enkele banken en hedge funds daadwerkelijk in financiële problemen zijn gekomen. Feit is ook dat niemand weet welke partijen nog meer risico's lopen en voor hoeveel. Feit is ook dat de schattingen van de totale omvang van het probleem - zoals die van de Fed op honderd miljard - geen onoverkomelijk probleem voor de financiële sector als geheel zouden moeten zijn. De emotie is dat de risico's overal plotseling kunnen opduiken. Brede spreiding van risico's slaat om in brede spreiding van wantrouwen. De emotie is ook dat een financiële vertrouwenscrisis de wereldeconomie ten gronde zal richten; alleen kortlopende staatsobligaties voldoen dan nog aan de eisen van de beleggers. Feit is dat de vooruitzichten voor de wereldeconomie volgens velen nog steeds zeer gunstig zijn. Feit is ook dat de centrale banken over de middelen beschikken om hun rol goed te kunnen vervullen. Feit is tenslotte dat de Fed blijkbaar niet aarzelt om, indien het nodig wordt geacht, de middelen ook daadwerkelijk in te zetten. De emotie is dat Armageddon weer uit beeld is verdwenen. We zullen moeten zien wat nieuwe feiten met de emoties zullen doen!

Meer stormen op komst
R. Melchers - F. van Lanschotbankiers, Econoom

Is de markt rijp voor een eerstvolgende duikeling? Het is wachten op de aanleiding die weer voor paniek zorgt en de aandelenmarkten fors laat duikelen. Nu ook de Bank of China door Amerikaanse dubieuze hypotheekpraktijken is geraakt, is de vraag: 'who is next'? We zullen nog maanden in het ongewisse verkeren welke financiële partijen onverantwoorde risico's hebben genomen. Het is moeilijk aan te geven vanuit welke hoek de verrassing komt, maar indien komende weken zou blijken dat een gerenommeerde grote financiële instelling met onberispelijke reputatie een miljardenafschrijving moet melden, dan hebben beursindexen wederom even geen bodem. De AEX is wonderbaarlijk snel hersteld, maar het lijkt haast te mooi om waar te zijn dat de problematiek rondom de ontransparante CDO-business (collateralized debt obligations) en de overmatige yen-speculatie voorbij is. Er blijven maar berichten naar buiten komen van grote stropen die door hedgefunds en door banken die deze funds financieren, geleden worden. Dat kan voor spannende taferelen zorgen. Stel je voor dat ineens blijkt dat een Deutsche Bank, ING of Citigroup met AA-status voor tientallen miljarden het schip in is gegaan. Dan wil iedereen snel weer door hetzelfde poortje het zinkende schip verlaten. De geschiedenis herhaalt zich, maar steeds weer in een andere gedaante. Wie herinnert zich nog de spaarbankencrisis van begin jaren-'90? Nu zijn al 70 Amerikaanse hypotheekbanken failliet verklaard. Toen zijn tientallen spaarbanken over de kop gegaan. De financiële wereld schudde op zijn grondvesten. De FED zag zich genoodzaakt de rente te verlagen naar 2,5%. Ook deze crisis ging over en ook de emerging market crisis van '98/'99 hebben we overleefd. Als de rook rondom de hypotheekcrisis is opgetrokken, wordt de controle op hypotheekverstrekking aangescherpt en raakt ook deze crisis weer in de vergetelheid. Wat kan daarna ons verrassen? De yen-speculatie, ook zo'n enorme luchtbel, zal verder leeglopen. Als binnenkort de rente door de Japanse Centrale Bank verhoogd moet worden (door een onverwacht hoge inflatie als in China gezien is), dan zullen grote speculatiekassen geliquideerd moeten worden. We zullen met al deze onevenwichtigheden moeten leren leven. Het zijn slechts sterke magen die al deze roller coasters aankunnen. Veel geduld is het beste advies dat we in deze onzekere tijden kunnen geven. En op momenten dat de risicopremie op aandelen een recordhoogte bereikt, loont het misschien weer goedkope aandelen in te slaan.

Beurzen hard onderuit
Erik Elst - Rabobank onderdirecteur Beleggingsadvies & Vermogensbeheer

Het eerste halfjaar van 2007 zijn de aandelenkoersen wereldwijd behoorlijk gestegen. De Nederlandse AEX-index is meer dan 10% gestegen en ook boven onze jaardoelstelling van 560 punten uitgekomen. Maar sinds medio juli is het sentiment behoorlijk omgeslagen door negatieve berichten over de hypotheekmarkt in de Verenigde Staten en de gevolgen hiervan voor de financiële markten. De vraag is of de hypotheekproblematiek in de Verenigde Staten het speelveld zal veranderen. De directe effecten van de crisis rond hypotheken voor weinig koopkrachtige Amerikanen lijken op zich beperkt. Veel banken hebben al aangegeven dat leningen met dit soort hypotheken als onderpand slechts een fractie van hun totale portefeuille bedragen. Daarnaast moeten we constateren dat de Nederlandse financiële concerns ook wel tegen een stootje kunnen. Rabobank, ABN-AMRO, ING, Fortis en Aegon maken dit jaar naar verwachting circa 25 miljard euro winst. Het indirecte effect is veel groter. Banken zullen zich terughoudender opstellen bij het verstrekken van leningen en een hogere beloning voor het lopen van risico gaan vragen. De financiële markten houden nu weer meer rekening met risico's, en dat is op zich een gezonde situatie. Het is alleen jammer dat daar een crisis op de Amerikaanse hypothekenmarkt en een forse koersreactie voor nodig waren. Wij blijven voor de toekomst positief over aandelen en verwachten dat de aandelenmarkten zich op termijn zullen herstellen. De stijging van de kredietopslagen is volgens ons wel voor een belangrijk deel van blijvende aard.

Hypotheekcrisis !
Michèl Beckers - SNS bank, Senior vermogensbeheerder

De centrale banken hebben vorige week adequaat gehandeld met het wijd opendraaien van de geldkranen, zij slaagden er in om de plotselinge crisis op de geldmarkt te beteugelen. Maar het feit dat ze voor het eerst sinds de aanslagen van 11 september 2001 op een dergelijke manier moesten optreden, bewijst dat het probleem heel serieus is. En dat probleem, de Amerikaanse hypotheekcrisis, is voorlopig niet opgelost.' De nervositeit op de aandelenmarkten zal daarom ook wel aanhouden. Na de ingrepen van de centrale banken keerde de rust tijdelijk terug, maar de lucht is niet definitief opgeklaard. Niemand weet goed hoe groot de hypotheekschade is en ook is onduidelijk welke partijen nog meer met nare verrassingen naar buiten zullen komen.' Er zijn ook "positieve'' kanten aan deze ontwikkeling. De Yen is in deze periode fors in waarde gestegen. De reden hiervoor is dat het tot voor kort aantrekkelijk was risicovolle beleggingen aan te gaan en die te financieren met leningen in laag rentende yens, maar veel beleggers zien zich nu gedwongen die posities te sluiten. Een ander bijkomstigheid is dat de prijs van een vat Noordzee-olie inmiddels met 11,5% is gedaald als gevolg van het verwachte effect van de kredietcrisis op de economische groei, met name in de VS. Maar deze prijsdaling kan bedrieglijk zijn. Voorlopig zijn de wereldwijde olievoorraden in verhouding tot de totale vraag nog altijd erg laag. Dit kan later dit jaar voor problemen zorgen wanneer de oliemaatschappijen hun wintervoorraden aanleggen. De Opec lijkt vooralsnog zijn productie niet te willen opvoeren, terwijl niet-Opeclanden het gewoon niet kunnen.'